काठमाडौंसाहस उर्जा कम्पनीको साधारण शेयर (आईपीओ) बाँडफाँट भएको छ ।आइतबार कम्पनीको बिक्री प्रबन्धक एनआइबीएल एस क्यापिटले आईपीओ बाँडफाँट
गरेको हो ।६ लाख ४४ हजार जना आवेदनकले १० कित्ताका दरले शेयर पाएका छन् । धेरेको आवेदन रद्द भएको छ । बिक्रीप्रवन्धक क्यापिटलका अनुसार कम्पनीको आईपिओमा २३
लाख ८३ हजार ४६० जनाले आवेदन दिएका थिए यस मध्ये १२ हजार ९९६ जनाको आवेदन रद्द भएको छ ।कम्पनीले असोज ६ गते देखि १० गतेसम्म ७० करोड रुपैयाँ बराबरको ७० लाख कित्ता शेयर निष्काशनमा ल्याएको थियो ।
सेयर लगानीकर्ताको सम्पत्ति ३ खर्ब २४ अर्बले घट्यो
चालु आर्थिक वर्षको साढे २ महिनामा सेयर लगानीकर्ताको सम्पत्तिको मूल्य ३ खर्ब २४ अर्ब रुपैयाँले घटेको छ । उक्त अवधिमा अधिकांश दिन सेयर बजार घटेको थियो । यहीकारण सेयर बजारको आकार (कुल बजार पुँजीकरण) खुम्चिएपछि लगानीकर्ताको सम्पत्ति पनि घटेको हो ।
सेयर बजारमा सूचीकृत कुल सेयर संख्यालाई तिनको पछिल्लो बजार मूल्यले गुणा गरेर कुल बजार पुँजीकरण निकालिन्छ । कम्पनीहरूको सेयर मूल्य धेरै हुँदा बजार पुँजीकरण पनि धेरै हुन्छ भने कम हुँदा पुँजीकरण पनि कम हुन्छ । बजार पुँजीकरण धेरै हुँदा लगानीकर्ताको सम्पत्तिको मूल्य बढ्छ भने पुँजीकरण कम हुँदा घट्छ । चालु आवको सुरुवाती साढे २ महिनामा बजार पुँजीकरण घटेकाले अहिले लगानीकर्ताको सम्पत्तिको मूल्य पनि घटेको हो । बजार पुँजीकरण विस्तार हुँदा लगानीकर्ताको आम्दानी बढेको रुपमा विश्लेषण गर्न मिल्दैन । किनकि सेयर मूल्य बढे पनि त्यो बिक्री गरेर रकम प्राप्त नगर्दासम्म लगानीकतालार्ई आम्दानी नहुने भएकाले यसलाई सम्पत्तिको मूल्य मात्र बढेको रूपमा विश्लेषण गरिन्छ ।
नेप्सेको तथ्यांकअनुसार गत बिहीबारसम्म ३६ खर्ब ८६ अर्ब ३३ करोड रुपैयाँ कुल बजार पुँजीकरण कायम भएको छ । गत असारको तुलनामा बिहीबारसम्मको बजार पुँजीकरण ३ खर्ब २४ अर्ब रुपैयाँले कम हो । गत असार मसान्तमा यस्तो पुँजीकरण ४० खर्ब १० अर्ब ९५ करोड रुपैयाँ थियो । भदौ साता पहिलो साता कुल बजार पुँजीकरण ४४ खर्ब ६८ अर्ब पुगिसकेको थियो । यो हालसम्मकै उच्च हो । यही उच्च तहसँग तुलना गर्दा गत बिहीबारसम्म लगानीकर्ताको सम्पत्तिको मूल्य करिब ८ खर्बभन्दा धेरैले घटी सकेको छ ।
यस्तै, गत आवको अन्त्यको तुलनामा गत सातासम्म नेप्से परिसूचक करिब २ सय ५० अंकले घटीसकेको छ । गत असारमा नेप्से २ हजार ८ सय ८३.४१ बिन्दुमा थियो । गत सातासम्म आइपुग्दा यो घटेर २ हजार ६ सय ३३.४२ बिन्दुमा ओर्लेको छ । यसैगरी, गत आवदेखि नै सेयर बजारमा लगानीकर्ताको संख्या पनि तीव्र गतिमा थपिएको छ । २०७७ असारमा दोस्रो बजारमा सक्रिय लगानीकर्ताको संख्या २ लाख ४५ हजार ४ सय ७४ थियो । गत सातासम्म दोस्रो बजारमा कुल लगानीकर्ताको संख्या १० लाख ४६ हजार पुगेको छ । यसरी एकै वर्षमा लगानीकर्ताको संख्या ३ सय प्रतिशत (करिब थप ८ लाखले) वृद्धि भएको छ । गएको एक वर्षमा बजारमा थपिएकामध्ये सबैजसोले अनलाइन सेयर कारोबारका लागि ‘लगइन र युजरनेम’ लिएको देखिन्छ । २०७७ असारमा यस्तो संख्या ३५ हजार १ सय १९ मात्र थियो ।
पब्लिक कम्पनीको सेयरलाई विद्युतीय रूपमा सुरक्षित राख्ने सीडीएस एन्ड क्लियरिङ कम्पनीका अनुसार गत असारसम्म ४४ लाख ७६ हजार डिम्याट (सेयर अभौतिकीकरण खाता) खाता खुलेका छन् । २०७७ असारमा डिम्याट खाताको संख्या १७ लाख २३ हजार ९ सय थियो । यस्तै, २०७८ साउनमा नेप्सेमा सूचीकृत कम्पनीको संख्या २ सय २० पुगेको छ । सूचीकृत कम्पनीमध्ये १ सय ४४ बैंक तथा वित्तीय संस्था र बिमा कम्पनी छन् ।
चालु आवको पहिलो महिनामा सूचीकृत कम्पनीमध्ये बैंक तथा वित्तीय संस्था र बीमा कम्पनीको धितोपत्र बजार पुँजीकरणको हिस्सा ६८.२ प्रतिशत छ । त्यसैगरी, जलविद्युत कम्पनीको हिस्सा ९.८ प्रतिशत, लगानीको ८.४ प्रतिशत, उत्पादन तथा प्रशोधन उद्योगको ३.९ प्रतिशत, होटेलको १.४ प्रतिशत, व्यापारिक संस्थाको ०.५ प्रतिशत तथा अन्य उपसमूहको ७.८ प्रतिशत रहेको नेप्सेले जनाएको छ ।
